همایش و وبینار بینالمللیِ «معرفی رهیاری(کوچینگ) نشانهشناختی؛ اثری بدیع و نوآور از لاله مولائی» ؛ به طور همزمان به صورت حضوری و وبیناری، از سوی انجمن سواد رسانه ای ایران و با همکاری فرهنگسرای رسانه، ساترا و مجمع رصتا برگزار شد.
به گزارش صبای سلامت به نقل از روابط عمومی انجمن سواد رسانه ای ایران، در این سمینار و وبینار بینالمللیِ «معرفی رهیاری(کوچینگ) نشانهشناختی؛ اثری بدیع و نوآور از لاله مولائی» که به همت انجمن سواد رسانه ای ایران و با همکاری فرهنگسرای رسانه، ساترا و مجمع رصتا؛ برگزار شد، علاقمندان و اعضای انجمن سوادرسانه ای ایران، ضمن فراگیری مفهوم رهیاری نشانه شناختی، به بررسی فصل مشترک این مفهوم با علم میان رشته ای سواد رسانه ای پرداختند.
انجمن سواد رسانهای ایران درحالی سمینار حضوری و وبینار بینالمللیِ «معرفی رهیاری (کوچینگ) نشانهشناختی: اثری بدیع و نوآور از لاله مولائی» را در تاریخ ۴ بهمن 1403 برگزار کرد که نه تنها موضوع “رهیاری نشانه شناختی”، اثری بدیع و نوآور از لاله مولایی؛ کاندیدای دکترای زبان شناسی از دانشگاه علامه طباطبایی، محسوب می شد، بلکه ایجاد فصل مشترک بین علوم زبان شناسی و سواد رسانه ای در حوزه رهیاری نشانه شناختی نیز توسط دکتر لیلا وصالی؛ عضو هیئت علمی دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی و مدیرعامل انجمن سوادرسانه ای ایران، در این رویداد برای اولین بار اتفاق افتاد.
در این رویداد، لاله مولایی با معرفی رهیاری نشانه شناختی و دکتر لیلا وصالی با تکیه بر فصل مشترک این علم با سواد رسانه ای، به معرفی کوچینگ یا رهیاری نشانه شناختی از منظر سواد رسانه ای پرداختند.
** تمرکز رهیاری (کوچینگ) هستیشناختی بر طرز ِبودن مراجع است
در این همایش، ابتدا «الن سیلر» از استرالیا بهعنوان شارحِ برجستهی بینالمللی رهیاری (کوچینگ) هستیشناختی و نویسنده ی چهار کتاب در این حوزه سخنرانی کرد. بهگفتهی الن سیلر، تمرکز رهیاری (کوچینگ) هستیشناختی بر طرز ِبودن مراجع است. طرز بودن؛ بهعنوان محور اصلی چگونگی یادگیری، کارکرد و تغییر افراد قلمداد شده و پیشران زیربنایی رفتار و ارتباط است، زیرا اینجا جایگاه الگوها و نگرشهای ادراکی فرد است که بسیاری از آنها میتوانند ریشهای دیرینه داشته و خارج از آگاهی باشند.
** رهیاری نشانهشناختی اثر بدیه از لاله مولائی
سپس، «لاله مولائی» به معرفی رهیاری (کوچینگ) نشانهشناختی پرداخت«رهیاری نشانهشناختی»، واژه و مفهوم ابداعی لاله مولائی؛ توسط استادانِ پژوهشگر و سردبیران مجله علمیپژوهشیِ IJEBCM در حوزه رهیاری، هدایتگری و حوزههای مشابه در انگلستان (https://doi.org/10.24384/6fwr-z332) بهعنوان نوعی پژوهش بدوی، پیشگامانه و اثرگذار (Seminal Work) شناخته شده است. لاله مولائی با پژوهشی طولانیمدت و دادهبنیاد در این مقاله نشان داده است اطلاعات محدودی پیرامون اصطلاح Semiotic Coaching یا همان رهیاری (کوچینگ) نشانهشناختی در آثار علمی-پژوهشی، دادهبنیاد و معتبر بینالمللیِ مربوط به رهیاری (کوچینگ) و سایر حیطههای یاریگری وجود دارد. رهیاری (کوچینگ) نشانهشناختی، نوعی رویکرد به رهیاری (کوچینگ) است که بر نشانهشناسی استوار بوده و به بررسی لایههای زیرین معنا، توانمندسازی (به خصوص در حیطه بانوان)، و تسهیل فرایند پویا، چرخهای، برگشتی و بازِ بودن تا شدن، تغییر و تحول میپردازد.
** یکی از اهداف سواد رسانه ای، ایجاد نوعی خودکنترلی در مخاطب است
در بخش سوم این همایش، «لیلا وصالی»؛ دکترای علوم ارتباطات، عضو هیئت علمی دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی و مدیرعامل انجمن سواد رسانه ای ایران، به تبیین نقاط مشترک رهیاری نشانه شناختی با موضوع علم سواد رسانه ای پرداخت.
وی ابتدا به میان رشته ای بودن سواد رسانه ای و تعاریف متعدد یونسکو از سواد در برهههای زمانی مختلف و مصادیق سواد از منظر یونسکو اشاره کرد و با توجه به آخرین تعریف یونسکو که سواد را ” توانایی ایجاد تغییر” در زندگی فردی و اجتماعی فرد معنا می کند و سواد رسانه ای نیز یکی از 12 نوع سوادی ست که یونسکو از آن نام می برد، به ضرورت یادگیری مهارت های ایجاد تغییر در خود به واسطه سواد رسانه ای پرداخت که لازمه ی آن، ابتدا شناخت مهارت های ایجاد تغییر در خود است.
وصالی همچنین در یک سمینار مشترک با لاله مولایی درباره رهیاری(کوچینگ) نشانه شناختی، به فصل مشترک مفاهیم سواد رسانه ای با حیطه رهیاری نشانه شناختی پرداخت. موضوع توجه به چرایی تأثیرپذیری مخاطب از پیام؛ به واسطه رهیاری نشانه شناختی، به جای توجه صرف بر نشانه های موجود در یک پیام رسانه ای و دریافت هدف ارسال کننده پیام یا تحلیل محتوای پیام در علوم ارتباطات، موضوعی بدیع و نوآور در حوزه علوم ارتباطات و سواد رسانه ای بود که در این سمینار توسط لیلا وصالی مطرح شد.
در این سمینار تأکید شد با توجه به آن که یکی از اهداف سواد رسانه ای، ایجاد نوعی خودکنترلی در مخاطب، انتخاب آگاهانه رژیم مصرف رسانه ای و استفاده آگاهانه از پیام های رسانه ای است، رهیاری نشانه شناختی به مخاطب کمک می کند تا نقاط ضعف و قوت و چرایی تأثیرپذیری خود از انواع پیام های رسانهای را بشناسد.
وصالی با طرح مثالی به روشن کردن این موضوع پرداخت و گفت که مثلا ممکن است فردی در اثر ضعف اعتماد به نفس، در هنگام انتخاب همسر، فردی را مورد توجه قرار دهد که از اعتماد به نفس بالایی برخوردار است. این درحالیست که اگر ضعف اعتماد به نفس او مرتفع شود، ممکن است آن فرد دیگر مورد توجه او قرار نگیرد! در عصب شناسی و علوم شناختی نیز علاوه بر تاثیر پیام بر مغز و بدن انسان، می توان به چرایی اثرپذیری از یک پیام براساس ویژگی های جسمی یا محیطی فرد توجه کرد. مثلا دریافت یک فرد عصبانی از یک پیام یا یک موضوع، می تواند با دریافت همان فرد از همان پیام در یک موقعیت عادی، متفاوت باشد.
در واقع، آنچه در سواد رسانه ای، فرامتن نامیده می شود و شامل عواملی است که تاثیرپذیری مخاطب از پیام را کم یا زیاد می کنند واز عوامل درونی یا محیطی فرد تا عواملی ریشه دارتر همچون فرهنگ و بستر دریافت پیام را شامل می شود، زمانی که روی دریافت کننده ی پیام تمرکز کند، می تواند وارد حیطه رهیاری نشانه شناختی شود. بنابراین به نظر می رسد رهیاری نشانه شناختی می تواند با توجه به نشانه های درون فرد، به شناخت این ویژگی ها و ایجاد ادراک چرایی اثرپذیری فرد درمقابل پیام های رسانه ای و رسیدن به نوعی خودآگاهی در او کمک کند.
در پایان این سمینار، از آنجا که ارتباط و تعامل، موضوع مشترک دیگری است که هم در سواد رسانهای و هم در رهیاری (کوچینگ) نقش مهمی دارند، بخش پایانی این رویداد نیز به کارگاهی از لاله مولائی با عنوان «نقش اجزای کلام در ارتباطات» اختصاص یافت. در این کارگاه تعاملی و تمرینمحور، جایگاه اجزای کلام در تعامل و ارتباطات توسط لاله مولایی بیان شد و مابهازای آن در علوم ارتباطات و سواد رسانه ای توسط لیلا وصالی و با مشارکت افراد شرکت کننده و اعضای انجمن سواد رسانه ای ایران بررسی شد.
پایان پیام/
خبرنگار: رقیه بقائی