صبای سلامت پایگاه خبری
میرهادی سیدی مشاور امور بین‌الملل سازمان توسعه تجارت، بزرگترین مانع الحاق به WTO موانع خارجی و سیاسی در عرصه بین الملل می داند و معتقد است که با بازگشت آمریکا به برجام و احیای این توافق مهم بین المللی، روند مذاکرات الحاق از سر گرفته می شود و ایران بازیگر مهم برای پیش بردن پرونده الحاق به WTO خواهد بود.
به گزارش صبای سلامت ، به نقل از راه امروز ، درخواست الحاق به WTO از مرز دو دهه گذشت، اما هنوز مهر تایید بر ورود ایران به سازمان تجارت جهانی زده نشده است. همواره در تمامی این سالها این پرسش مطرح شده، که چرا مسیر الحاق ایران به این سازمان مهم بین المللی کند و با اینهمه معطلی همراه بوده است. در پاسخ به این پرسش نیز دلایل زیادی از سوی متولیان امر و صاحبنظران بیان شده است. اما «مسکوت ماندن پرونده الحاق ایران در دو دوره زمانی»، «عدم اجماع بر سر تعیین رئیس کارگروه مرتبط با الحاق»، «مخالفت و دخالت های عربستان و همراهی برخی از کشورهای عربی، همچنین ابهام در سیاست‌های آمریکا در عصر ترامپ» بخشی از دست‌اندازهای پرونده الحاق ایران به شمار می روند. از سوی دیگر، برخی موانع و کم کاری ها در داخل نیز بر روند معطلی دامن زده است. هرچند در یک دوره ای، تحرکاتی برای الحاق به WTO صورت گرفت، اما دو مرتبه به تنش های بین المللی موضوع مسکوت باقی ماند. حال که صحبت از بازگشت آمریکا به برجام است، این پرسش قابل طرح است گه آیا مسیر برای الحاق ایران به WTO هموار تر می شود یا خیر؟ برای واکاوی این قضیه به سراغ میرهادی سیدی سرپرست معاونت امور بین‌الملل سازمان توسعه تجارت رفتیم تا به چند پرسش کلیدی در این زمینه پاسخ دهد.
میرهادی سیدی سرپرست معاونت امور بین‌الملل سازمان توسعه تجارت در گفت وگو با «راه امروز» با اشاره به اینکه درخواست الحاق ایران از مرز دو دهه گذشته است، گفت: اکنون حدود ربع قرن است که ایران درخواست الحاق به سازمان جهانی تجارت را رسماً به این سازمان ارایه داده، اما الحاق به این سازمان محقق نشده است. هرچند در داخل کشور ممکن است ما اجماع روی ضرورت الحاق به WTO مشاهده نکنیم، اما در طول این ربع قرن همواره دولت های مختلفی که سرکار بودند از درخواست ایران پشتیبانی کردند و به همین دلیل مشکل عدم امکان الحاق ایران به WTO به داخل کشور برنمی گردد و عمدتاً یک مانع بیرونی و سیاسی است.
به گفته سیدی، ایران برای الحاق به WTO نیاز به اجماع کشورهای عضو این سازمان دارد و این موضوع هم به شدت معطوف به اهداف سیاسی و شرایط بین المللی پیرامون ایران است. برهمین اساس، دست سازمان توسعه تجارت برای ساماندهی شرایط بین المللی و متقاعد کردن اعضا سازمان تجارت جهانی برای موافقت با الحاق ایران خیلی باز نیست. این مقام مسوول در سازمان توسعه تجارت، با اشاره به اینکه الحاق به WTO از دو بعد داخلی و خارجی قابل پیگیری است، افزود: در بعد داخلی عمدتا مواردی چون «کسب آمادگی های داخلی، ارتقا توان کارشناسی کشور در حوزه مقررات WTO و آمادگی برای مذاکرات» مدنظر است. حال این اقدامات در بعد داخلی هر اندازه هم رو به جلو و مثبت باشد، نمی تواند بر روی بعد خارجی مساله که همان موانع سیاسی است، اثر گذار باشد. بنابراین تا موانع سیاسی در عرصه بین الملل حل نشود، اتفاقی برای الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی رخ نخواهد داد.
مذاکرات الحاق در فضای پسابرجام
براساس توضیحات سیدی، در فضای مناسب پسابرجام تلاش برای استفاده از این فضا برای پیگیری الحاق ایران به WTO صورت گرفت اما به دلایلی امکان عملیاتی شدن پیدا نکرد. او با بیان اینکه در اواخر سال ۱۳۹۴و اوایل سال ۱۳۹۵ تلاش گسترده ای را برای رایزنی با اعضای سازمان جهانی تجارت به عمل آمد، گفت: در این تلاش ها با اکثر اعضای موثر سازمان ملاقات داشتیم و در این ملاقات ها بر عزم جدی جمهوری اسلامی ایران جهت پیگیری الحاق به WTO تاکید کردیم و با استقبال اعضای WTO مواجه شدیم. این تلاش های منتهی به این شد که در اردیبهشت سال ۱۳۹۵ در جلسه شورای عمومی سازمان جهانی تجارت، بیست کشور با قرائت بیانیه ای از الحاق ایران حمایت کردند و آغاز مذاکرات الحاق ایران را با تعیین رییس گروه کاری خواستار شدند. به گفته سیدی، پس از قرائت این بیانیه، اتحادیه اروپا که ۲۸ کشور عضو سازمان جهانی تجارت را نمایندگی می کند از الحاق ایران و ضرورت آغاز مذاکرات پشتیبانی کرد و سپس بیش از ۱۰ کشور با صحبت های خودشان در این جلسه از الحاق ایران حمایت کردند و شمار کشورهایی که در این جلسه از الحاق ایران حمایت کردند به ۶۰ کشور رسید و فضای مثبتی در این زمینه ایجاد شد.این مقام مسوول در سازمان توسعه تجارت با بیان اینکه در همین جلسه عربستان موضع منفی اتخاذ کرد و کشورهای «اردن، کویت، قطر، امارات و بحرین» نیز همصدا با عریستان از این موضع حمایت کردند، بیان کرد: اما در این جلسه علیرغم اینکه ایالات متحده آمریکا مخالفتی با الحاق ایران ابراز نکرد چرا که در صورت اعلام مخالفت تعارض با تعهدات این کشور در برجام ایجاد می شد. ولی متحدان منطقه ای آمریکا، جور این کشور را کشیدند و مانع از حصول اجماع شدند و به همین جهت آغاز رسمی مذاکرات الحاق ایران به این سازمان امکانپذیر نشد.
مسیر الحاق با خروج آمریکا از برجام و بازگشت به آن
سیدی همچنین با اشاره به اینکه خروج دولت قبلی آمریکا از برجام شرایط را برای ادامه مذاکرات الحاق سخت و دشوارتر کرد، گفت: مادامی که آمریکا از برجام خارج شد، شرایط برای اینکه اینکه بتوانیم به دنبال عادی سازی روابط تجاری ایران با کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی باشیم، نشدنی بود. این مقام مسوول در ادامه با اشاره به تحرکات آمریکا برای بازگشت به برجام تاکید کرد: در شرایط جدید پیش رو، که صحبت از احیای برجام است، قطعا ما بازیگر مهمی برای پیش بردن پرونده الحاق به WTO خواهیم بود. سیدی در عین حال با تاکید بر اینکه تعامل بین المللی کشورها همواره دستخوش تغییرات است، گفت: در صورت مساعد شدن شرایط برای ایران در عرصه بین المللی، امکان رایزنی و پش بردن موضوع الحاق در دستور کار سازمان توسعه تجارت قرار خواهد گرفت. او با بیان اینکه از حدود ۲۵سال پیش تمهیدات لازم از سوی متولیان وزارت صمت و بازرگانی برای روند الحاق صورت گرفته است، بیان کرد: کمیته های داخلی و کارگروه های مختلفی برای پیش برد الحاق شکل گرفتند. همچنین دورهای آموزشی برگزار و کارشناسان زیادی در این زمینه تربیت شدند. به طوریکه نزدیک به یکهزار نفر کارشناس و مدیر دستگاه های مختلف مقررات WTO را نیز آموزش دیدند، اما وقتی الحاق در محاق بود بسیاری از اقدامات به نتیجه اصلی منتج نشد. که امیدواریم با تغییر شرایط سیاسی، وضع به نفع ایران تغییر کند.
