همه کودکان در سنین مختلف در زندگی دچار ترس و وحشت میشوند که یک بخش طبیعی از رشد آنها به شمار میرود اما هنگامی که این ترسها به مدت طولانی در کودک باقی میمانند یا ذهن کودک را بهطور کامل اشغال میکنند غیرطبیعی میشوند.
گاهی اوقات کودک شما از چیزهایی میترسد که قبلاً به آنها علاقه داشته است. این ترسها ممکن است برای شما بیاهمیت باشد اما در دل این موجود کوچک، هراس و وحشت ایجاد کند. اما این ترسها از کجا ناشی میشوند و شما والدین عزیز، باید چه عکسالعملی در مقابل آنها داشته باشید؟
جوجه اردک زردرنگی که از بدو تولد همبازی کودک بوده است، ناگهان سوژه ترس او میشود و دیگر کودک جرات نمیکند آن را لمس کند. عروسک پولیشی که هر شب با او میخوابید، ناگهان وی را به وحشت میاندازد.
روانشناسان معتقدند که ترس، جزئی از فرآیند رشد کودک است. درحقیقت ترس، شخصیت کودک را میسازد و به او کمک میکند تا درک درستی از جهان و واقعیت داشته باشد. اما ترس در بعضی از بچهها به شکل دیگری آشکار میشود. ناگهان کودک از زمین و زمان میترسد، وضعیت بغرنجی که والدین از فهم آن عاجز میمانند.
چرا کودک من میترسد؟
به اعتقاد روانشناسان، زمانی که کودک از یک موضوع یا شی بیاهمیت میترسد، درحقیقت ترس بزرگتری را برونریزی میکند: به عنوان مثال، کودکی را تصور کنید که از مادرش میترسد. این ترس آنقدر شدید و غیرقابل کنترل است که وی را وادار میکند تا از چیزهای سادهتری بترسد که برایش قابل کنترل باشند مثل ترس از جوجه اردک. در چنین شرایطی، با آرام کردن و اطمینان خاطر دادن به کودک، راه به جایی نخواهید برد چون نخست لازم است تا منبع اولیه این ترس را بشناسید.
در برابر ترس کودکان چه رفتاری در پیش بگیریم؟
از کردن باب گفتگو با کودکی که ترسهای زیادی دارد، معمولاً همیشه مشکل و البته مساله حساسی است. در این گفتگو آنچه از اهمیت بالایی برخوردار است، این است که از یکسو، کودک را خاطرجمع و آرام کنیم و از سوی دیگر، ترس او را تایید نکنیم. درحقیقت، این احتمال وجود دارد که ترس کودک از ترس بزرگتری ناشی شود، ترسی که او از کنترل آن عاجز است و به دلیل همین عجز و ناتوانی، آنرا در مسائل پیش پا افتاده دیگر بروز میدهد.
به اعتقاد روانشناسان، نگرانی، ترس و اضطراب کودک را باید براساس سن و سالی که در کودک بروز کردهاند، مدیریت کرد. ترس در کودکان کمسن و سالتر که معمولاً توان تشخیص مرز میان تخیل و واقعیت را ندارند با ترس در کودکان بزرگتر، یکی نیست.
برای کنترل و مهار ترس کودک، بهترین رویهای که میتوان در پیش گرفت این است که با او گفتگو کنید، در جهت شناسایی علت ترسهای او، یک کار گروهی با هم انجام دهید و در این بین بکوشید تا دقیقاً لحظهای که ترس در کودک بروز میکند را شناسایی کنید.
اگر کودکتان نمیتواند با شما صحبت کند، اگر ترسهای او به اضطراب و دلهره تبدیل شدهاند طوریکه زندگی روزمرهتان را به شدت تحتالشعاع قرار دادهاند، اگر ترسهای او در گذر زمان بیشتر و ماندگارتر میشوند، بدون اتلاف وقت با یک فرد متخصص وارد گفتگو شوید.
چگونه با ترس کودکان مقابله کنیم؟
1. تمرین در طول بازی
برای غلبه بر ترس کودک از پزشک، با او در نقش پزشک با استفاده از وسایل پزشکی اسباببازی ، بازی کنید تا بر ترسهایش غلبه کند. اگر کودک شما از ملاقات با غریبهها میترسد، با عروسکها یا حیوانهای اسباببازی برخوردهای مشابهی را برایش تداعی کنید تا بر این ترس نیز غلبه کند.
2. محبت کردن
زمانی که شما مجبور به ترک او هستید و نمیتوانید در کنارش باشید با استفاده از وسایل آرامکننده مانند بالش کهنه یا عروسکی که به کودک احساس نزدیکی و اطمینان میبخشند کمک کنید تا بر ترس خود غلبه کند. نگران نباشید او از 4 سالگی به بعد این وسایل را کنار میگذارد و برای غلبه بر ترس خویش از راههای دیگری کمک میگیرد.
3. ترسهای خود را جلوی او آشکار نکنید
سعی کنید ترسهای خود را از بین ببرید یا دستکم جلوی کودک آنها را بروز ندهید زیرا سبب میشود که کودک هم از آنها بترسد.
ترس کودک چه زمانی نگرانکننده است؟
همانطور که گفته شد، ترس نیز یکی از مراحل رشد کودک است که در وهله نخست، کاملاً عادی است و جایی برای نگرانی ندارد. با این حال، زمانی که ترس جای خود را به اضطراب و پریشانی میدهد، زمانی که کنترل ترسها از دست کودک خارج میشود، آنگاه که ترسهای کودک مشکلات جسمی برای او به همراه دارند مثل خیس شدن دستها، لرزش اندام یا سرخ شدن صورت و نیز زمانیکه حتی هراس از ترسیدن، لحظهای کودک را رها نمیکند، لازم و اجتنابناپذیر است که با یک روانپزشک وارد مذاکره شوید.
در این میان آنچه از اهمیت بالایی برخوردار است، این است که به هیچ عنوان ترس کودک را بیاهمیت و عادی جلوه ندهید. این ترس، اگرچه برای شما ساده و بیمعنا است اما برای کودکتان، منبعی بزرگ برای استرس و دلهره است.
به کودک خود کمک کنید تا با تقویت حس اعتماد به نفس و کسب مهارتهای لازم با ترسهای خود مقابله کند. مسایلی که فرزندتان را میترساند برای او کاملا جدی و واقعی هستند. در صورتی که شاید برای شما بیارزش و خندهدار باشد و ممکن است باعث اضطراب و ترس او شود. پس هیچگاه در مواجهه با این ترسها او را تحقیر نکنید یا به او نخندید، بالعکس به او دلداری دهید تا او بتواند بر ترس خود غلبه کند.
اگر در چنین شرایطی، او را تنها نگذارید و با هم گفتگو کنید، قطعاً به ابعاد تاریک وجود او پی خواهید برد و هر دو نیز به سلامت از این وضعیت عبور خواهید کرد.
ترجمه: عفت عباسیان
منبع: magicmaman.com