صبای سلامت پایگاه خبری
سال‌هاست که گاه و بیگاه اخبار ناخوشایندی از وضعیت سلامت غذایی در فضای جامعه به گوش می‌رسد که از این موارد می‌توان به پرونده گوشت‌های آلوده، آبلیموی تقلبی، استفاده ازافزودنی‌های غیرمجاز، آلودگی موادغذایی به فلزات سنگین و در تازه‌ترین مورد هم استفاده دو کارخانه تولید اسنک حجیم شده از ذرت دامی تراریخته اشاره کرد .
این درحالی است که در جریان انتشار همین اخبار سایه ترس‌ها و تردیدهای بسیاری همانند افزایش محسوس بیماری‌های صعب العلاج، رشد بیماری‌های قلبی و عروقی و کاهش سن مبتلایان به امراض مختلف بیش از پیش فضای ذهنی جامعه را تیره و تار ساخته است. از همین رو گفت‌وگویی با مهندس سید روح‌الله رضایی موسوی «دبیر انجمن صنفی مسئولین فنی و مدیران کنترل کیفیت صنایع خراسان رضوی» انجام دادیم که در پی می آید .
نقش و وظایف مسئول فنی درکارخانه‌ها چیست؟
مسئول فنی کارخانه یا کارگاه به فردی دارای تحصیلات مرتبط و دارای شرایط لازم مندرج در قانون اطلاق می‌شود که صلاحیت فنی وی به تأیید کمیته فنی و قانونی مربوطه رسیده باشد. به این ترتیب مسئول فنی کنترل شرایط بهداشتی محیط و دستگاه‌های تولید و بسته‌بندی، انبار مواد اولیه و محصول، کنترل بهداشت فردی کارگران در طی فرایند تولید تا زمان خروج محصول بسته‌بندی و آماده مصرف از انبار کارخانه را تحت نظر دارد.
چنانکه در صورت مشاهده هر گونه مورد غیرمنطبق و غیر بهداشتی مخاطره‌آمیز موظف است به طور رسمی به مدیرعامل کارخانه اعلام و تولید را تا زمان ایجاد شرایط قابل قبول متوقف سازد و در صورت نیاز به مراجع بالاتر گزارش دهد.
با توجه به شرح وظایف روشنی که اشاره کردید چرا گاهی اخباری در زمینه تخلف درروند تولید مواد غذایی شنیده می‌شود؟
دراین باره باید گفت درحالی که ما مسئول فنی را به عنوان کارشناس مورد تأیید سازمان غذا و دارو و مدیر کنترل کیفیت را به عنوان کارشناس مورد تأیید سازمان ملی استاندارد در کارخانه و یا کارگاه می‌بینیم، گاهی موارد وظایف و عملکرد مسئول فنی و یا مدیر کنترل کیفیت در تعارض با منافع کارفرما قرار می‌گیرد.
از این رو از آنجا که مسئولین فنی و مدیران کنترل کیفیت در استخدام مالی مستقیم کارفرما می‌باشند این موضوع موجب می‌شود کارفرما و تولید کننده از اهرم‌های قدرت خود استفاده کرده و برخی مواقع در این قضیه اعمال نفوذ کنند. به طوری که حتی در صورت پافشاری مسئولین فنی و مدیران کنترل کیفیت بر روی رعایت نکات فنی بهداشتی و قانونی، عذر آن‌ها را خواسته و آن‌ها را اخراج کنند.
به هرحال نمی‌توان انتظار داشت، افرادی که قراراست وظیفه کنترل ایمنی و امنیت محصولات غذایی را دارند به دلیل نبود امنیت شغلی و حمایت‌های قانونی کافی، نقش اثرگذاری در سلامت جامعه داشته باشند؛ بنابراین اگر ما نتیجه مطلوب نمی‌گیریم باید مسیری را که تا امروز در این رویه طی کردیم را پایش و واکاوی کرده و با تغییرات لازم جهت بهبود واصلاح شرایط برنامه‌ریزی کنیم.
شما عملکرد سازمان‌های نظارتی از قبیل سازمان غذا و دارو و سازمان ملی استاندارد را دراین باره چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بنابراعتقاد اکثر اعضای این انجمن صنفی، حمایت‌های موجود در شأن جایگاه مسئول فنی و مدیر کنترل کیفیت نیست و در این زمینه شاهد اعتراضات زیادی هستیم. به عنوان مثال با وجود تلاش اداره نظارت بر موادغذایی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو در امر سهولت در کار و ایجاد سامانه TTAC، متأسفانه پروانه‌های مسئول فنی باطل و به جای آن کارت فعالیت مسئول فنی که اعتباری فقط در حد کارت شناسایی دارد، صادر می‌شود.
همچنین فرایند صدور کارت فعالیت هم به این ترتیب است که مدیرعامل و مسئول فنی در سامانه TTAC ثبت‌نام می‌کنند و مدارک لازم بارگذاری می‌شود و سپس مدیرعامل صرفاً با انتخاب مسئول فنی در این سامانه کارت مسئول فنی را صادر می‌کند. نواقص این رویه نیز در جلساتی که سال گذشته با جناب آقای دکتر مفید مدیرکل اداره نظارت بر موادغذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو داشتیم، مطرح شده است.
چراکه مدارکی مانند قرارداد کاری، استعفا و تسویه حساب مسئول فنی قبلی از الزامات صدور کارت فعالیت برداشته شده است یعنی اداره نظارت به جای اینکه چتر حمایتی را برای مسئول فنی افزایش دهد آن را محدود کرده است و در صورت اختلاف کارفرما با مسئول فنی به هر عللی و بدون اجازه اداره نظارت بر موادغذایی بلافاصله کارفرما می‌تواند در سامانه TTAC به اصطلاح تیک انتخاب مسئول فنی را برداشته و یک مسئول فنی دیگر مورد نظر خود را جایگزین کند و متأسفانه اداره نظارت به این مسئله ورود جدی نکرده و اختلاف را به اداره کار و… ارجاع می‌دهد که این قضیه نیازمند بررسی و اصلاح است.
به هرروی اگر ما دغدغه حفظ و ارتقای کیفیت و ایمنی محصولات غذایی را داریم باید در حوزه و مدیریت کیفیت، انقلاب و تغییرات اساسی داشته باشیم در مرحله اول نیز باید به مسئول فنی هویت لازم وکارآمدی ببخشیم.
انجمن صنفی مسئولین فنی چه برنامه‌ها و تدابیری برای بهبود جایگاه حرفه‌ای خود داشته است؟
از ساز و کارهای این مجموعه تلاش برای تشکیل سازمان نظام جامع کیفیت ایران با محوریت سازمان ملی استاندارد و سازمان غذا و دارو است که اهداف آن برقراری سیستم و سازمان دادن مناسب و در خور شأن و جایگاه مسئولان فنی و مدیران کنترل کیفیت صنایع؛ ارائه آموزش‌های لازم و به روز کردن اطلاعات و بالا بردن رشد بهره‌وری و کیفیت محصول تولیدی، مشاوره به کارفرمایان صنایع و اصحاب صنعت می‌باشد.
البته از همه مهم‌تر بر تغییر در رابط مالی و حقوق و دستمزد بین کارفرما و مسئول فنی و مدیر کنترل کیفیت تأکید شده که این امر می‌تواند سبب اعطای استقلال بیشتر و خاطر جمعی مسئول فنی و مدیر کنترل کیفیت در نظارت و کنترل دقیق و ارائه گزارش کیفی در صورت تخطی احتمالی به مقامات ذیربط باشد.
همچنین طرح یادشده طبق سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی به کوچک سازی دولت و مشارکت بخش غیردولتی در فرایندهای اداری، نظارتی و مدیریتی می‌انجامد و این امر در نهایت به رشد بهره‌وری تولید و منابع انسانی و کاهش هزینه تمام شده محصولات و افزایش بازده اقتصادی و رقابت سالم می‌انجامد.
به هرحال باید توجه داشت ما اگر امنیت غذایی را می‌خواهیم بایستی امنیت شغلی مسئولین فنی و مهندسین ناظر را تضمین کنیم و این امر نیز با شعار میسر نمی‌شود؛ بنابراین انتظار می‌رود با کاهش موازی کاری‌های سازمان غذا و دارو به عنوان متولی حوزه مسئولین فنی و اداره استاندارد به عنوان متولی حوزه مدیران کنترل کیفیت؛ شاهد همگرایی بیشتر و تشریک مساعی با انجمن‌ها و تشکل‌های صنفی مسئولین فنی و مدیران کنترل کیفیت باشیم تا در نتیجه سلامت غذایی مردم بیش از گذشته تضمین شود.
